Çocuklarımızın okul dönemi başladı. Beden ve ruhen sağlıklı olması başarılı bir eğitim dönemi için olmazsa olmazlardan , çünkü çocuklar evde geçirdiği süreden daha fazla süreyi okulda geçirmekte , eğitim öğretim almakla beraber fiziken ve bedenen gelişmekte , yetişkin dönemi ilk adımları atmaktadır.
Gaziantep Medical Park Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Ferhan Çetindağ, okul döneminde çocuklarda görülebilecek hastalıklar hakkında bilgiler verdi.
Sağlıklı beslenme alışkanlığı çocuklarda fizikssel büyüme ve entellektüel gelişimi sağlar. Demir eksikliği , obezite , yeme bozuklukları , diş çürükleri bu yaş grubundaki önemli sağlık problemleridir.
Sağlıklı beslenme özellikle sabah kahvaltısı okul çağı çocuklarda çok önemlidir. Bol sebze, meyve, balık, süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri mandalin, portakal, brokoli gibi c vitamini içeren gıdalar ve et ürünleri mutlaka çocuk beslenmesinde olmalıdır. Fast food ve gazlı içeceklerden uzak durulmalı, hazır meyve suları aşırı şeker içermesi nedeni ile verilmemelidir. Günlük meyve suyu 1 su bardağı ve taze sıkılmış olmalıdır.
Çinko içeren gıdaların bağışıklık sistemi ve büyüme üzerine olumlu etkileri vardır. Çinko şurubu takviyesi veya çinko içeren gıdalar (kırmızı et, badem, fıstık, nohut, fasulye, kaju, yer fıstığı, ıspanak, mantar, bezelye, bamya) beslenmesine eklenmelidir.
Ellerin temizliği hem solunum hem de barsak hastalıkları gelişimi önlemek için çok önemlidir. Okul çağı çocuklarda en sık solunum yolu enfeksiyon ile karşılaşırız. Grip ve soğuk algınlığı virüsü burun, göz ve ağız yoluyla bulaşır. Solunum yoluyla bulaşan bu hastalıklarda hasta kişi hastalığı hapşurarak veya öksürürek çevresindeki kişilere bulaştırır. Bu nedenle öksürürken ağız bir mendil veya el ile kapatılmalı, el ile kapatıldı ise eller sabun ile yıkanmalıdır.
Ellerimiz en fazla bakteri barındıran organımızdır, çevre ile sürekli temas halinde olan eller birçok hastalığın bulaşmasına neden olmaktadır. Kişisel ve toplum sağlığı açısından
tuvalet hijyeni ve doğru el yıkama alışkanlığı okul öncesi dönemde kazandırılmış olmalıdır. El yıkama hastalıkların önlenmesi için en basit ve ucuz yoldur.
Okul çağı çocuklarının %50 den fazlasında diş problemleri görülmektedir ve çiğneme, beslenme, konuşma problemleri, kendine güvenin kaybı gibi sorunlara yol açmaktadır. Diş çürükleri hem beslenmeyi bozar hemde enfeksiyon hastalıklarına zemin hazırlar. Diş sağlığını korumak için şeker miktarının azaltılması, diş fırçalama ve diş ipi kullanma alışkanlığının kazandırılması çok önemlidir. Gece yatmadan önce süt içilmemelidir gastrit ve reflü gibi mide barsak şikayetlerine neden olur, ağız kokusu ve diş çürüğü yapar.
Düzenli spor yapma bedensel sağlık ve fiziksel gelişme yönünden, iyi bir kişilik ve ruh sağlığı bakımından çok önemlidir. Her çocuğun düzenli yaptığı bir spor olmalıdır. Spor sağlıklı bir bedensel gelişimi sağladığı gibi çocuklarda öfkeyi kontrol edebilmeye yardımcı olur, kendini güven ve ifade yeteneğini arttırır, yaşıtlarına göre daha az hastalığa yakalanır, daha çabuk iyileşir dikkat dağınıklığının düzeltilmesine yardımcı olur. Disiplinli bir sosyal hayat sağladığı gibi çocuklara liderliği takım çalışmasını ve iş birliğinide sağlayan bir çok hayat becerilerini öğretir. Özellikle kaygı sorunu yaşayan çocuklar spor aktivitelere yönlendirildiklerinde kaygı düzeyleri azalır.
Okul çocuklarının uyku süreci en az 8 saat ortalama 10 saat olmalıdır. Yeterli uyuyamayan çocukların gündüz uyuklaması olur, okul başarısı düşer, kendini yorgun hisseder, okuma yazma ve matematik problemlerini çözme becerileri azalır. Sağlıklı bir uyku için her sabah aynı saatte uyumak biyolojik saati koşullandırır. Öğleden sonra uyku saati yarım saati aşmamalıdır. Yatakta kitap okumamalı, ders çalışılmamalı, televizyon seyretmemelidir. Uyumadan 1,5 saat önce beslenme kesilmiş olmalı yatak odası sessiz, 24-25 derece olmalıdır. Televizyon ve bilgisayar başında geçirdikleri süre 2 saati aşmamalıdır. Özellikle televizyon ve bilgisayarın yatak odasında olmaması zararlı alışkanlıları önlenmesi ve ailenin çocuk üzerindeki kontrolünün sağlanması açısından önemlidir.
Ateş enfeksiyonun en sık bulgusudur. Okul çağı çocuklarında bronşit, su çiçeği, kızamık, menenjit, kızıl, idrar yolu enfeksiyonu ve barsak yolu enfeksiyonları sık görülür. Hasta çocuklar hem kendi sağlığı açısından hemde hastalığın yayılımlarını engellemek açısından okula gönderilmemelidir. Kan ve mukus içeren ishali varsa, 24 saatte 2 kezden fazla kusmuş ise ateşli solunum zorluğuna sebep olan hastalığı varsa mutlaka bir doktor gözetiminde takip edilmelidir.
Aşı ile korunabilecek kızamık, su çiçeği gibi hastalıklara karşı aşı yapılması hem çocuğu hem de çevresindeki çocukları korur.
Soğuk algınlığı okul çağında en sık rastlanan enfeksiyon olup yılda 8 kez geçirilebilir. Çocukların bağışıklık sistemleri yaşla birlikte gelişerek mikroplarla daha kolay savaşabilir hale gelir. Öksürük hava yollarının temizlenmesine yardımcı olur. Eğer öksürüğe ateş ve solunum güçlüğü eşlik ediyorsa akciğer enfeksiyonu ve astım açısından değerlenmelidir. Birçok kulak enfeksiyonu soğuk algınlığını takiben oluşabilir. Kulak enfeksiyonu kulak ağrısı ve ateş şikayeti yapar iyi bir tedavi gelişebilecek işitme kayıplarını engeller. Doktora danışmadan kulağa herhangi birşey damlatmamak gerekir.
Barsak enfeksiyonları bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ateşe sebep olabilir. Sıvı kaybını engellemek için yeterli beslenme desteği çok önemlidir. Gazlı kolalı içeceklerden çay, kahve, şekerli meyve sularından ve portakal gibi asit içeriği yüksek meyvelerden uzak durulmalıdır. Yoğurtlu pirinçli çorbalar patates püresi kabukları soyulmuş şeftali, elma, muz , yağsız pirinç pilavı makarna verilebilir.
Allerji vücudun yabancı bir maddeye karşı verdiği bir cevaptır. Vücutta kızarıklık, kaşıntı , gözlerde sulanma şeklinde olabileceği gibi ağır durumda nefes almakta güçlük ve şok tablosuna yol açabilir. Allerji polen, toz, fındık, fıstık gibi yiyeceklere, katkı maddesi içeren gıdalar karşı, ilaç yada böcek ısırmalarına karşı gelişebilir. Ciddi allerjisi olan çocukların öğretmenleri çocuğun allerjisi hakkında ve allerji esnasında yapılacaklar konusunda mutlaka bilgilendirilmelidir.
TÜM ÇOCUKLARA SAĞLIKLI , BAŞARILI BİR EĞİTİM YILI DİLİYORUM.